Realisaties 2021

Wetenschappelijk onderzoek in strijd tegen COVID-19

Sinds de start van de COVID-19 pandemie is er al ontzettend veel wetenschappelijk onderzoek verricht naar de oorsprong, de evolutie en de verspreiding van het SARS-CoV-2 virus dat COVID-19 veroorzaakt. Daarnaast zijn er ook talrijke inspanningen geleverd voor de ontwikkeling van profylactische en/of therapeutische geneesmiddelen en vaccins. Ook het Transfusion Research Center (TReC) heeft hieraan zijn steentje bijgedragen. Zo werd er onderzoek verricht naar COVID-19 convalescent plasma (CCP) dat getest wordt/werd voor medische doeleinden in klinische studies. In TReC werd een robuuste testmethode ontwikkeld om de selectie van CCPs mogelijk te maken die voldoende antistoffen bevatten om aan patiënten toe te dienen. Dit onderzoek werd uitgevoerd in kader van een Europees HORIZON2020 project SUPPORT-E (zie realisaties 2020) en de bevinding werden gepubliceerd in Transfusion.

Om onze expertise in het COVID-19 gerelateerd onderzoek verder te kunnen uitbouwen werd ons team versterkt met een nieuwe doctoraatstudente, Caro Verbrugghe. Zij heeft reeds ervaring opgedaan in TReC als masterthesisstudente gedurende haar studie Biomedische wetenschappen aan de Universiteit van Gent. Haar doctoraatsonderzoek focust zich op de mogelijke toepassingen van CCP voor profylactische en/of therapeutische doeleinden.

Vernieuwing én uitbreiding van het TReC laboratorium

Het laboratorium van TReC heeft het afgelopen jaar een hele transformatie ondergaan. Zo is niet enkel het huidige laboratorium volledig vernieuwd, maar werd de ruimte die beschikbaar is gesteld voor wetenschappelijk onderzoek ook verdubbeld. In TReC was er reeds een ruime technische expertise aanwezig met de nodige hoogtechnologische toestellen voor celkweek, immunotechnologie (ELISA, western blotting), cytologie (flowcytometrie, microfluidics, immunofluorescentiemicroscopie, cell sorting). Dit werd recent uitgebreid met een moleculair biologisch gedeelte dat toelaat om op (stam)celniveau onderzoek te doen naar het ontstaan van bloedplaatjes en naar nieuwe toepassingen van (afgeleiden van) bloedplaatjes.

Externe groepen testen hPL

Sinds 2020 zijn verschillende bedrijven en academische groepen in België aan de slag met het menselijk bloedplaatjeslysaat (hPL) dat ontwikkeld werd in TReC. Zij valideren ons product voor de toepassing ervan op de (stam)celkweek protocollen binnen hun labo. In 2021 werd een nieuwe samenwerking opgestart die zich zal richten op het gebruik van hPL als voedingsstof voor de ontwikkeling en productie van CAR-T-celtherapie. In de loop van 2022 zullen deze testen op kruissnelheid komen en indien de resultaten succesvol bevonden worden kan het hPL op termijn aangeboden worden aan de vele nationale en internationale groepen die aan deze baanbrekende therapie werken. Zo zou het Rode Kruis-Vlaanderen kunnen bijdragen aan het verbeteren van de perspectieven van vele patiënten met tot op heden moeilijk behandelbare aandoeningen.

Octrooiaanvraag gaat nationale fase in

Voor de methode die door TReC ontwikkeld werd en binnen het Rode Kruis-Vlaanderen gebruikt wordt om hPL te produceren loopt een patentaanvraag. In 2022 ging die de nationale fase in en dus zullen de patentbureaus van elk geselecteerd land zich nu buigen over onze aanvraag. Hun analyse zal de komende jaren gemaakt worden en bij een positief resultaat kan dit onze positie als hPL ontwikkelaar versterken.

Samenwerking reconstructieve chirurgie

Bij reconstructieve chirurgie wordt vaak ‘lipofilling’ gebruikt als techniek om het vetweefsel van de patiënt te gebruiken om weefselherstel te bevorderen. Mogelijke toepassingen hiervan zijn borstreconstructies na mastectomie of herstel van ernstige lichamelijke letsels na een ongeval. Deze techniek kan soms suboptimaal zijn waardoor de patiënt één of meerdere herhalingsingrepen nodig heeft. In samenwerking met de vakgroep ‘Structuur en Herstel van de Mens’ van de UGent werkt TReC aan een optimalisatie van deze techniek waarbij bloedplaatjes dienen als stabiliserende matrix voor het vetweefsel en als bron voor een voedzame omgeving die de doorbloeding van het vetweefsel moet verbeteren post transplant.

Opzetten samenwerking proefdierenfaciliteit Universiteit Gent

Sinds dit jaar is er een samenwerking opgezet tussen het Transfusion Research Center en de proefdierenfaciliteit van de Universiteit Gent. Deze samenwerking biedt ons de mogelijkheid om huidige of toekomstige onderzoeksvragen te toetsen in biologisch (meer) relevante (ziekte)modellen in o.a. muizen. De eerste validatie-experimenten werden opgezet om gekende technieken en experimenten (gefocust op menselijke bloedplaatjes) aan te passen zodat deze ook toepasbaar zijn op muizenbloedplaatjes. Deze eerste experimenten werden als succesvol ervaren. Voor alle dierexperimenten wordt eerst advies en goedkeuring gevraagd aan de Ethische Commissie Dierproeven.

Ontrafelen klievingsmechanisme receptoren op bloedplaatjes

Het afknippen van receptoren op het oppervlak van bloedplaatjes (‘shedding’) is een gekend probleem bij bewaring van bloedplaatjesconcentraten. Dit zorgt onder andere voor versnelde verwijdering van bloedplaatjes uit de bloedbaan na transfusie. Reeds enkele jaren wordt binnen het Transfusion Research Center onderzoek gedaan specifiek naar het klieven van de GPIbα receptor door het enzym ADAM17 en dit jaar zijn er grote stappen vooruit gezet. Zowel de exacte timing van deze klieving als de locatie van het ADAM17 enzym op bloedplaatjes werd blootgelegd. Ook de specifieke subgroep van GPIbα receptoren, die deze klieving ondergaan, werd gekarakteriseerd. Deze data worden momenteel gebundeld en zullen binnenkort gepubliceerd worden in een wetenschappelijk tijdschrift.

Als vervolgproject op deze bevindingen werd een nieuwe doctoraatsstudente gerekruteerd. Caitlin Debaene zal binnen dit project de volgende stappen zetten en onderzoek gaan doen of dit fenomeen van klieving ook plaatsvindt onder ‘normale’ fysiologische omstandigheden - dus niet in het kader van bewaring van bloedplaatjes buiten het lichaam voor transfusie. De rol van dit fenomeen zal verder ontrafeld worden als onderdeel van haar doctoraatsproefschrift. Haar onderzoek zal zich zowel focussen op humane stalen als op muismodellen. Caitlin zal haar project verdedigen voor het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO) en hoopt zo een predoctoraal mandaat binnen te halen.

Digitale & live congressen

2021 werd net als 2020 een jaar met voornamelijk digitale congressen. Om toch een beetje het congresgevoel op te roepen, werd een vergaderzaal omgevormd tot congresruimte en werden zowel het ISBT als het ISTH congres gevolgd door verschillende collega’s. Het European Congress on Thrombosis and Hemostasis (ECTH) vond dit jaar plaats in Gent en werd door een delegatie collega’s ter plaatse bijgewoond, een hele verademing na bijna twee jaar digitale congressen.