MENU

Eerste Hulp bij Moeilijke Gevoelens: EHBP voor en door kinderen

Psychische problemen zijn een belangrijke en toenemende oorzaak van menselijk lijden over de hele wereld. Veel kinderen en jongeren krijgen hier ook mee te maken, bij zichzelf, bij hun ouders of bij hun leeftijdsgenoten. Rode Kruis-Vlaanderen ontwikkelde de opleiding ‘Eerste Hulp Bij Psychische problemen’ (EHBP) voor volwassenen. Met als motto: iedereen kan iemand helpen, zowel op lichamelijk als psychisch vlak. Zo ook kinderen en jongeren.

De pakketten ‘Eerste Hulp Bij Moeilijke Gevoelens’ ondersteunen leerkrachten, ouders of begeleiders in het aanleren van helpende vaardigheden bij kinderen. Wil je in de klas, thuis of in je vrije tijd werken rond het mentaal welzijn en de helpende vaardigheden van kinderen? Ga dan aan de slag met de pakketten ‘Eerste Hulp Bij Moeilijke Gevoelens’. Want voor een kind is praten met een volwassene over hoe ze zich voelen niet altijd eenvoudig.

Gratis pakketten ‘Eerste Hulp Bij Moeilijke Gevoelens’

Specifiek voor 8 tot 10 jarigen ontwikkelde Rode Kruis-Vlaanderen 3 pakketten ‘Eerste Hulp Bij Moeilijke Gevoelens’. Die pakketten ondersteunen leerkrachten in de klas, ouders thuis of begeleiders van de jeugdbeweging of speelpleinwerking in het aanleren van helpende vaardigheden bij kinderen. Kinderen leren dus hun vriendje, klasgenoot of teammaatje die het wat moeilijker heeft, te helpen en steunen.

Rode draad in de drie pakketten zijn vijf kernboodschappen:

  • Niet-pluis herkennen: hoe kan je zien dat iemand zich wat minder voelt?
  • Normaliseren van moeilijke gevoelens: hoe laat je iemand weten dat het ok is om zich ‘niet ok’ te voelen?
  • Steun bieden: hoe kan je handelen om te helpen?
  • Hulp inroepen bij niet-pluis: hoe bepaal je samen bij wie je verder terecht kan?
  • Goed contact houden en zelfzorg: hoe blijf je ook voor jezelf zorgen, als je anderen helpt?

De focus ligt dus op het aanleren van extra handvaten die kinderen kunnen gebruiken in hun eigen rol als klasgenoot/vriend/… Ze leren hoe ze elkaar kunnen uitnodigen om te vertellen hoe het echt met hun gaat, om goed te kunnen luisteren naar elkaar en samen na te denken bij wie ze terecht kunnen voor meer hulp maar ook om moeilijkere gevoelens bespreekbaar te maken.

Voor wie?

Het is een kant-en-klaar, interactief en gratis digitaal pakket dat geschikt is voor kinderen uit de 2de graad lager onderwijs en/of met een leeftijd van 8 – 10 jaar. Als volwassen begeleider kan je aan de slag gaan met één van de pakketten binnen je klas, jeugdbeweging, leefomgeving, bij je thuis …

Er zijn drie pakketten ontwikkeld:

  • Leefomgeving: Dit is een luisterverhaal van een twintigtal minuten dat je kan afspelen op elke locatie. De handleiding bevat enkele handvaten die je kan aangrijpen indien je graag het gesprek aangaat.
  • Georganiseerde vrije tijd: Dit pakket bestaat uit verschillende werkvormen die samenhangen aan de hand van een verhaal. Het spel duurt ongeveer 3 uur en wordt best gespeeld met een groep van minstens 4 personen.
  • Onderwijs: Dit is een gezelschapsspel. Je kan dit spel spelen in de klas. Het spel duurt ongeveer 60 minuten of langer en wordt best gespeeld met een groep van minstens 4 personen.

Samen met Houvie aan de slag!

Ken je Houvie al? Houvie is de buddy van iedereen die het een beetje moeilijk heeft of niet zo goed in hun vel zit. Met een speciaal eerstehulpkoffertje staat Houvie echt voor iedereen klaar! Houvie neemt je mee doorheen al het ‘Eerste Hulp bij Moeilijke Gevoelens’ leermateriaal.

Wil jij aan de slag gaan met deze pakketten?

Download hier de pakketten!

Taal

Nederlands.

Prijs

Gratis te downloaden.

Realisatie en partners


Deze pakketten zijn gebaseerd op de ‘Richtlijn EHBP voor en door kinderen en jongeren’. Deze richtlijn, gebaseerd op wetenschappelijke onderzoek, bevat aanbevelingen in het kader van het aanleren van steunende sociale vaardigheden en 'psychosociale eerste hulp' op maat van kinderen en jongeren.

De richtlijn werd uitgewerkt door een richtlijnwerkgroep bestaande uit het Centrum voor Evidence-Based Practice (CEBaP) van Rode Kruis-Vlaanderen, de dienst Eerste Hulp van Rode Kruis-Vlaanderen en een panel van experten. Het project kreeg steun van het agentschap Zorg en Gezondheid van de Vlaamse overheid.

Vraag en antwoord

Waarom met één van deze pakketten aan de slag gaan?

Iedereen wordt wel eens geconfronteerd met moeilijkheden of voelt zich wel eens niet goed in zijn vel. Dat hoort bij het leven. Uit onderzoek blijkt wel dat veel psychische problemen al op jonge leeftijd ontstaan. Deze ontwikkelen zich vaak in de ontwikkelingsperiode van 0 tot 25 jaar. Het is een kwetsbare tijd waarin kinderen en jongeren veel veranderingen doormaken en op zoek zijn naar zichzelf of naar hoe ze hun identiteit verder vorm kunnen geven. Daarom is het een goed idee om versterkend in te zetten op factoren die bijdragen tot een sterkere geestelijke gezondheid, zoals werken aan psychisch welbevinden en veerkracht, maar ook aan het bespreekbaar maken van moeilijke gevoelens. Op die manier werken we aan de bescherming en verbetering van de volwassen geestelijke gezondheid. In de klas, thuis of in de vrije tijd werken aan mentaal welzijn geeft kinderen handvaten mee die ze in hun latere leven kunnen gebruiken.

Kunnen de didactische pakketten opgedeeld worden in verschillende fasen naargelang de tijd?

De verschillende pakketten kunnen aangepast worden naargelang de tijd en het aantal personen. In de handleiding van de pakketten vind je verschillende aanbevelingen terug. 

  • Leefomgeving: ong. 20 minuten
  • Georganiseerde vrije tijd: ong. 3 uur
  • Onderwijs: ong. 60 minuten 

In welke talen zijn de pakketten beschikbaar?

Dit pakket kwam in ontwikkeling in opdracht van het Agentschap Zorg en Gezondheid. We schreven het in eerste instantie dus in het Nederlands. Momenteel zijn er nog geen plannen om dit te vertalen.

Waarom een pakket voor kinderen met de leeftijd 8 – 10 jaar?

Het pakket is ontwikkeld voor kinderen met een ontwikkelingsniveau van 8 – 10 jaar omwille van verschillende redenen. Uit onderzoek en uit het expertenpanel is gebleken dat er reeds veel pakketten bestaan voor jongeren rond het thema ‘mentaal welzijn’ en dit voornamelijk voor leerlingen van het middelbaar onderwijs. Maar op vlak van ontwikkeling zitten kinderen van 8 – 10 jaar in de fase voor de eerste puberteitsverschijnselen. Aangezien jongeren in de puberteit een hoger risico kunnen lopen op psychische problemen, is het belangrijk om relevante vaardigheden aan te leren ter ondersteuning in de adolescentie. We werken dus al aan een basis van deze vaardigheden nog voor de kinderen in de pubertijd belanden. Het belang van zulke vaardigheden aan te leren binnen lagere schoolleeftijd is bijgevolg preventief sterk

Zijn er ook pakketten ter beschikking voor andere leeftijdsgroepen?

Momenteel zijn er nog geen pakketten voor andere leeftijdsgroepen. Adolescenten vanaf 16 jaar mogen de gratis opleiding voor volwassenen volgen en organisaties/scholen kunnen een opleiding op maat aanvragen voor groepen vanaf 16 jaar. Meer informatie vind je op www.rodekruis.be/ehbp.

Kan ik een opleiding volgen om deze pakketten beter te leren kennen?

Voor het pakket werd geen opleiding ontwikkeld. We verwijzen hierbij naar de handleidingen die bij het pakket ontwikkeld werden. Ze werden zo ontwikkeld dat je dit via de handleiding zelf kan begeleiden indien nodig. Het doel is immers vooral om kinderen zelf in gesprek te laten gaan met elkaar.

Kan ik een opleiding volgen om kinderen bij te staan bij hun moeilijke problemen?

Neen, naast het pakket ‘Eerste Hulp Bij moeilijke Gevoelens’ biedt Rode Kruis-Vlaanderen een basisopleiding eerste hulp bij psychische problemen aan, om steun te bieden aan familie, vrienden, collega's ... Deze opleiding richt zich op het ondersteunen van elkaar als volwassene en focust niet op kinderen of jongeren. We geven in verdere vragen nog extra tips rond hoe je het gesprek met een kind of jongeren kan aangaan.

Hoe kan ik een leerling/kind bijstaan dat het moeilijk heeft?

Aangezien Rode Kruis-Vlaanderen zelf nog geen richtlijnen heeft ontwikkeld voor het bijstaan van kinderen en jongeren als volwassene zijnde, verwijzen wij hiervoor graag door naar de luistertips van Awel. Deze tips zijn tot stand gekomen uit de dagelijkse gesprekken die Awel voert met kinderen en jongeren. Bovendien schreven ze over de kracht van luisteren in het rapport 'Awel, wat moet ik doen?'.   

Merk je dat een kind het moeilijk heeft, dan kan je het gesprek aangaan en controleren door een vraag te stellen als: "Hé, ik zie dat je de laatste tijd een beetje stil bent. Is er iets dat je wil vertellen?”. Indien het kind wilt praten met jou, pas de luistertips dan toe. Is er niets aan de hand volgens het kind (of: wilt het kind niet met jou praten)? Dan heb je in ieder geval laten zien dat je er voor hem/haar bent.

Verder kan je eventueel samen op zoek gaan naar een Max. Een Max is een volwassen vertrouwenspersoon die het kind 100% vertrouwt. Iemand waarmee het kind plezier kan maken, waarbij het hun hart kan luchten, waar hij/zij terechtkan bij problemen... Meer informatie vind je op Childfocus MAX (iedereeneenmax.be). 

Maak je geen zorgen indien jij niet gekozen wordt als Max. Childfocus stelt dat “Kinderen en jongeren kiezen soms een Max buiten het gezin om zelf geen gezichtsverlies te lijden of hun ouders niet te kwetsen door hun problemen of bezorgdheden te delen.” En ook “Sommige thema’s of problemen bespreken ze liever met iemand anders. Schrik voor boze of teleurgestelde reactie van de ouders of problemen met de ouders zelf, zorgen er soms voor dat kinderen en jongeren met niemand praten … Dat willen we vermijden. Het belangrijkste is dat de kinderen en jongeren met iemand uit hun omgeving praten, ook als dat niet de ouders zijn.”

 

Nog meer weten over luisteren naar kinderen en jongeren?

Welke hulplijnen kan een kind zelf raadplegen of kan ik naar verwijzen?

Er bestaan verschillende personen en instanties waar een kind terecht kan met problemen. In de schoolcontext kan de eerste stap zijn om met de leerlingenbegeleider of de zorgleraar te gaan spreken. Ook het CLB kan voor begeleiding zorgen of – afhankelijk de nood – doorverwijzen naar andere organisaties of personen. Buiten de schoolmuren zijn er ook andere personen of organisaties waar een kind terecht kan, zoals bij hun huisarts, Awel of het JAC. Een lijst van organisaties waar kinderen bij terecht kunnen vind je hier: 

Ik heb een vraag of feedback over het pakket.

Heb jij het pakket gebruikt en heb je nog wat feedback? Heb je zelf nog enkele tips en tricks of goede voorbeelden in gebruik van dit pakket die je graag deelt? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen via ehbp@rodekruis.be.

Heb je een andere vraag die je niet tussen het lijstje ziet staan? Laat het ons gerust weten!

Heb je nog andere vragen? Contacteer ons via ehbp@rodekruis.be. 

Met dank aan:

Rode Kruis heeft je hulp nu nodig

Hoe kan je helpen

Volg een opleiding