Processierups

In bepaalde regio's vind je bij het begin van de zomer behaarde rupsen op eikenbomen. Het zijn de larven van de eikenprocessievlinder (Thaumetopoea processionea). Ze leven in grote nesten op de stam of de takken van voornamelijk eiken, maar ook van andere boomsoorten zoals beuken en berken.
Op de rug van deze eikenprocessierupsen bevinden zich kleine brandhaartjes die voorzien zijn van microscopische weerhaakjes. Deze haartjes worden door de rups afgeschoten als verdediging of ze worden meegevoerd door de wind. Door hun bijzondere vorm dringen ze makkelijk in de huid, ogen en ademhalingswegen.
Ze veroorzaken na enkele uren irritatie en kunnen zeer ernstige ontstekingen veroorzaken die zelfs tot blindheid leiden. De reacties op contact met de brandhaartjes verschillen sterk van persoon tot persoon.

Daarom enkele tips om ongemakken te voorkomen.

Preventie van irritatie

• Vermijd de omgeving van aangetaste bomen gedurende de periode van mei tot september. Je herkent een aangetaste boom aan de kaalgevreten takken en de rupsennesten met brandhaartjes en vervellingen. Laat je kinderen dus ook niet in de buurt van zo'n boom spelen.
• Verwittig het gemeentebestuur of de brandweer voor het verwijderen van de rupsen indien de betrokken boom op een openbare plaats staat. Gaat het om een boom op privéterrein? Dan contacteer je een gespecialiseerde firma. 
• Kan je de omgeving, in afwachting van een definitieve oplossing, niet vermijden, moet je je beschermen door handschoenen, lange mouwen, een lange broek, een pet, een bril en eventueel een stofmasker te dragen. Zelfs dan kan bij het uittrekken van de kledij irritatie ontstaan. Wees daarom voorzichtig bij het uittrekken en was nadien al je kleren.
• Als je in de onmiddellijke buurt woont van een aangetaste boom:
  • droog dan tijdens de periode mei tot september geen was buiten;
  • was groenten en fruit uit eigen tuin zorgvuldig;
  • maai het gazon niet in de maand mei of besproei enkele dagen voor het maaien met water, zodat de brandhaartjes in de grond kunnen dringen.
• Probeer nooit zelf de rupsen te bestrijden, bijvoorbeeld door er met een hogedrukreiniger op te spuiten. De haren en rupsen kunnen dan via de lucht verspreid worden.

Wat stel je vast bij irritatie?

• Bij contact met de huid:
  • krijgt het slachtoffer binnen de 8 uur een pijnlijke rode huiduitslag en hevige jeuk die tot 2 weken kan duren;
  • kunnen er ook letsels op andere plaatsen zijn omdat de brandhaartjes zich gemakkelijk verspreiden via zweet of door te krabben.
• Bij contact met de ogen:
  • krijgt het slachtoffer binnen 1 tot 4 uur pijnlijk rode ogen;
  • jeukende ogen en zien ze er rood uit.
• Bij het inademen van de brandhaartjes:
  • niest het slachtoffer vaak
  • kan het keelpijn en slikstoornissen krijgen;
  • kan het soms ademhalingsproblemen krijgen door een kramp van de ademhalingswegen.
• Bij het inslikken van de brandhaartjes:
  • krijgt het slachtoffer veel speeksel in de mond;
  • kan het mondslijmvlies ontsteken;
  • braakt het soms;
  • kan het buikpijn hebben.

In ernstige gevallen kan het slachtoffer zich algemeen ziek voelen: met koorts, zweten en ademhalingsmoeilijkheden door een zwelling van het mond- en keelslijmvlies. Uiteindelijk kan het slachtoffer het bewustzijn verliezen.

Dit doe je bij irritatie!

• Was je handen en trek wegwerphandschoenen aan. Draag kledij met lange mouwen om jezelf te beschermen tegen contact met de brandhaartjes.
• Raadpleeg altijd gespecialiseerde hulp (een oogarts als de ogen geïrriteerd zijn, het antigifcentrum als het slachtoffer haartjes heeft ingeslikt, de hulpdiensten als het slachtoffer algemene reacties (futloos en ziek, koorts, zweten, ademhalingsmoeilijkheden of bewustzijnsstoornissen) vertoont.
• Tracht te vermijden dat het slachtoffer zich krabt of op de huid wrijft en laat het alle kledij uittrekken. Deze kledij moet zo lang en warm mogelijk gewassen worden en daarna in de droogkast gedroogd worden. Borstel ook de haren goed uit en spoel de huid en/of ogen grondig met water. Laat het slachtoffer een douche nemen en de haren goed wassen. Gebruik hiervoor water en zeep.
• Strip eventueel de huid met kleefpleister of huishoudelijke plakband om vastzittende brandharen te verwijderen.
• Heeft het slachtoffer brandharen ingeslikt? Laat hem dan een groot glas water drinken om de ingenomen hoeveelheid te verdunnen. 
• Bij lichte irritatie verdwijnt de last spontaan na enkele dagen tot weken. Bij hevige jeuk kan je een jeukwerende zalf gebruiken. Vraag hiervoor raad aan een apotheker.