Rode Kruis-Vlaanderen ontwikkelt neusspray met plasma tegen verspreiding van virussen

Een nieuw onderzoek van Rode Kruis-Vlaanderen is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift eBioMedicine.

Het gaat om een studie waarbij neusdruppels op basis van plasma gebruikt worden om een virusbesmetting via de lucht tegen te gaan. In dit onderzoek werden de tests gedaan met – wat had je dan verwacht – het coronavirus. Specifiek werd er zogeheten “convalescent plasma” toegediend. Dat is plasma van een donor die recent een besmetting heeft doorgemaakt. In diens plasma zitten namelijk de antistoffen tegen het virus in kwestie, die de neusdruppels hun beschermende effect geven. “Deze techniek is een snelle en efficiënte manier om ons te wapenen tegen de volgende pandemie”, aldus Hendrik Feys, Hoofdonderzoeker van het Transfusion Research Center van Rode Kruis-Vlaanderen. “Vanaf dat de eerste besmette patiënten genezen zijn, kan je namelijk hun convalescent plasma al beginnen gebruiken.” Het plasma blijkt alvast heel effectief bij de tests op hamsters. De onderzoekers zetten nu de nodige stappen om tests op mensen te kunnen starten, in de vorm van een neusspray.

Het is op het eerste zicht misschien een beetje een raar beeld: een onderzoeker die met een kleine pipet wat plasma in de neus van een hamster laat druppelen, om er vervolgens een andere hamster met COVID-19 naast te zetten. Maar precies dat onderzoek leidt nu wel tot veelbelovende resultaten. Want wat blijkt: die eerste hamster is dankzij het zogeheten “convalescente plasma” in zijn neus heel goed beschermd tegen besmetting.

“Wanneer iemand een infectie doormaakt, ontwikkelt deze persoon antistoffen. En die antistoffen bevinden zich in de vloeibare component van ons bloed: het plasma. Convalescent plasma is dus het bloedplasma van een donor die recent een infectie van een welbepaald virus heeft gehad. In dit onderzoek ging het specifiek over COVID-19 convalescent plasma, waarbij nu blijkt dat het een heel goede bescherming biedt tegen een infectie met het virus, wanneer je het plasma toedient bij een onbesmet individu." Hendrik Feys, Hoofdonderzoeker Transfusion Research Center.

Onderzoek naar het beschermende effect van convalescent plasma is niet nieuw. Wetenschappers proberen het al decennia lang te gebruiken om ons te wapenen tegen allerhande virussen. Maar er werd bijna altijd gekeken naar een transfusie met plasma, dus een rechtstreekse toediening in de bloedbaan, bij patiënten die al ziek waren. 

“De resultaten van al die studies – zoals recent ook met de transfusie van COVID-19 convalescent plasma – waren zeer wisselvallig. Wij maakten ons daarbij de bedenking: zou het niet beter werken als je dit plasma preventief toedient, op de plaats waar het virus ons lichaam probeert binnen te dringen? Voor virussen die zich grotendeels via de lucht verspreiden, zoals het coronavirus, is dat dus in de neus. Dat blijkt nu een goede strategie te zijn, want de resultaten van onze tests met de neusdruppels bij hamsters zijn enorm veelbelovend." Hendrik Feys, Hoofdonderzoeker Transfusion Research Center (Rode Kruis-Vlaanderen). Het gaat om een onderzoek dat Rode Kruis-Vlaanderen uitvoert in samenwerking met het Rega Instituut van de KULeuven en het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO).

Bescherming tegen de volgende pandemie

Rode Kruis-Vlaanderen zet alvast de nodige stappen om binnenkort ook op mensen te kunnen testen, met een neusspray op basis van het convalescente plasma. Als dat onderzoek dezelfde goede resultaten kan voortbrengen, is deze nieuwe techniek volgens de onderzoekers een heel sterk wapen tegen de volgende pandemie. 

“Laten we uiteraard hopen dat we nog even gespaard blijven van een nieuwe pandemie. Maar als het toch gebeurt, dan kan deze neusspray wel een heel sterk wapen zijn om ons te beschermen. Begrijp me niet verkeerd: je mag dit niet zien als een alternatief voor een vaccin. Maar een vaccin ontwikkelen voor een nieuw virus duurt lang. Terwijl we met dit convalescente plasma veel sneller kunnen schakelen, om zo die ontwikkelingstijd te overbruggen. Want vanaf dat de eerste besmette patiënten genezen zijn, kan je hun plasma al beginnen gebruiken. Zo kunnen we de snelle verspreiding van het nieuwe virus al meteen in de eerste fase afremmen." Hendrik Feys, Hoofdonderzoeker Transfusion Research Center.

Het gebruik van een neusspray met convalescent plasma zou overigens op een toegankelijke manier over heel de wereld kunnen worden uitgerold. Want overal ter wereld wordt bloed – en dus ook plasma – ingezameld.

Hendrik Feys was ook te horen op Radio 1.
Herbeluister het fragment hier.