Eerste hulp bij een kwallenbeet

Kwallen zijn holtedieren die in zee leven. Ze hebben tentakels waarop netelcellen zitten. De netelcellen kunnen steken en scheiden een stof af om hun prooi te verlammen. Aan onze kustlijn komen geen dodelijke soorten voor, maar contact met hun netelcellen kan zeer onaangenaam zijn. In sommige regio’s van de wereld komen kwallen voor die in korte tijd de dood van een mens kunnen veroorzaken.

Hoe herken je een kwallenbeet?

Je ziet rode vlekken en kleine, rode bultjes op de huid.
Het slachtoffer heeft pijn, jeuk en een branderig gevoel op de plaats van de kwallenbeet.
Als het slachtoffer een allergie heeft of als de kwal van een gevaarlijke soort is, kan het slachtoffer:
- misselijk zijn en braken;
- krampen hebben;
- ademhalingsmoeilijkheden hebben;
- hartritmestoornissen krijgen;
- in shock gaan en zelfs het bewustzijn verliezen.

Dit doe je bij een kwallenbeet

1

STAP 1: Zorg voor veiligheid

Kom met je handen niet in contact met de aangetaste plaats.
Was of ontsmet je handen en trek wegwerphandschoenen aan.

2

STAP 2: Beoordeel de toestand van het slachtoffer

Ga na wat er mis is.
Vraag of het slachtoffer slikproblemen heeft.

3

STAP 3: Raadpleeg gespecialiseerde hulp

Raadpleeg gespecialiseerde hulp als je handelingen niet voldoende helpen.
Alarmeer de Noodcentrale 112 als het slachtoffer algemene reacties buiten de eigenlijke beetplaats vertoont.

Algemene reacties

Soms veroorzaakt een steek of beet naast een wondje op de eigenlijke steek- of beetplaats ook een algemene reactie zoals:

ademhalingsmoeilijkheden, slikproblemen en heesheid;
hartritmestoornissen;
onwel worden, buikkrampen, misselijkheid, braken;
jeuk en roodheid over het hele lichaam;
bewustzijnsverlies.

4

STAP 4: Verleen verdere eerste hulp

Wrijf niet over de gestoken plaats, ook niet met zand.
Spoel de wonde zo snel mogelijk met zeewater (zout water). Vermijd kraantjeswater.
Dompel na grondig spoelen met zout water het aangedane lichaamsdeel onder in warm water tot de pijn is verlicht (20 - 30 minuten). Controleer de temperatuur van het water, zorg dat het niet te heet is.
Bij gebrek aan warm water kan koelen mogelijk verlichting brengen. Gebruik daarvoor ijsblokjes in een zakje water of een koelzakje.
Verwijder zichtbare tentakels met een pincet. Onzichtbare tentakels kan je verwijderen door scheerschuim aan te brengen en voorzichtig te schrapen met de rand van een stukje karton of een bankkaart, van de tenen of vingers naar boven toe.
Bij hevige jeuk kan je jeukwerende zalf gebruiken. Vraag raad aan je arts of apotheker.
Gebruik geen azijn of urine. Leg geen drukkend verband aan.
Handel volgens je waarnemingen als het slachtoffer algemene reacties buiten de eigenlijke beetplaats vertoont.
Trek je wegwerphandschoenen uit en was of ontsmet je handen nadat je eerste hulpverleend hebt.