Strijder

Een strijder is een persoon met het recht om rechtstreeks deel te nemen aan vijandelijkheden die worden gevoerd tussen staten. Het statuut bestaat bijgevolg alleen in internationaal gewapende conflicten. 

De volgende categorieën personen zijn strijders conform het Derde Verdrag van Genève van 1949:

A) Leden van de strijdkrachten van een conflictpartij (met uitzondering van het medisch en religieus personeel) 

B) Leden van andere milities en vrijwilligerskorpsen behorend tot een conflictpartij, die voldoen aan volgende voorwaarden:

    • Onder bevel staan van een persoon die verantwoordelijk is voor zijn ondergeschikten;
    • Een vast en op enig afstand herkenbaar onderscheidingsteken hebben;
    • De wapens openlijk dragen;
    • Ze gedragen zich in hun operaties conform de wetten en gebruiken van een gewapend conflict

C) Leden van de reguliere strijdkrachten die trouw zweren aan een regering of autoriteit die niet door de andere partij bij het conflict wordt erkend. 

D) Deelnemers aan een levée en masse (zie hieronder)

Het Eerste Aanvullend Protocol van 1977 bij de Verdragen van Genève breidt deze definitie van strijder uit tot leden (met uitzondering van medisch en religieus personeel) van alle georganiseerde strijdkrachten, groepen en eenheden die onder een bevel staan dat tegenover een conflictpartij verantwoordelijk is voor het gedrag van zijn ondergeschikten. 

Strijders zijn verplicht zich te onderscheiden van de burgerbevolking tijdens het uitvoeren van een aanval of een militaire operatie ter voorbereiding van een aanval, in het bijzonder door hun wapens openlijk te dragen.

Status van krijgsgevangene

Een strijder die in de handen van een tegenpartij valt, geniet de status van krijgsgevangene en bijhorende bescherming. 

Indien hij zich echter niet onderscheidde tijdens de aanval of de militaire operatie ter voorbereiding van een aanval, verliest zijn status van strijder en zal hij geen krijgsgevangenestatus genieten wanneer hij in de handen valt van de tegenpartij. Dit heeft tot gevolg dat hij berecht kan worden voor de deelname aan de vijandelijkheden. Hij moet echter in alle opzichten de bescherming krijgen die gelijkwaardig is aan die het internationaal humanitair recht aan krijgsgevangenen biedt.

Levée en masse

Dit is de situatie waarin inwoners van een gebied dat (nog) niet bezet is spontaan de wapens opnemen bij een naderende vijand om zich te verdedigen tegen de binnenvallende troepen, zonder dat ze de tijd hebben gehad om zich te kunnen organiseren als reguliere gewapende strijdkrachten. De inwoners moeten dan als strijders beschouwd worden als ze hun wapens openlijk dragen en de regels van het internationaal humanitair recht respecteren. Bij gevangenneming, hebben zij recht op de status van krijgsgevangene.

Relevante bepalingen

GC I, art.13; GC II, art.13; GC III, art.4(A); AP I, art.43-44,75; CIHL studie regels, 3-5, 106.