Nucleaire wapens

Nucleaire wapens of kernwapens zijn massavernietigingswapens die, net als biologische en chemische wapens, in een korte tijdspanne en in een groot gebied zeer veel slachtoffers kunnen maken.

Non-proliferatieverdrag

Dit verdrag van 1986 vormt is een van de kernverdragen van globale nucleaire ontwapening door het beperken van het bezit van kernwapens. Het verbiedt lidstaten zonder nucleaire wapens om deze te ontwikkelen of vervaardigen, en verbiedt staten met nucleaire wapens om deze over te dragen of hulp te bieden aan anderen om deze te ontwikkelen of te vervaardigen. 

Advies van het Internationaal Gerechtshof

Op vraag van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties boog het Internationaal Gerechtshof zich in 1996 in een advies over de wettigheid van het gebruik van kernwapens. Het bepaalde daarbij dat de IHR-basisbeginselen van onderscheid, proportionaliteit en verbod op onnodig lijden ook van toepassing zijn op kernwapens en dat het gebruik van kernwapens in het algemeen strijdig moet worden geacht met internationaal recht in gewapende conflicten, waaronder in bijzonder het IHR. Die vaststelling leidde echter niet tot de conclusie dat de inzet van kernwapens altijd verboden is. 

Nucleaire Wapens Verbodsverdrag

Dit verdrag van 2017 trad in werking op 22 januari 2021 en verbiedt het gebruik, de dreiging van gebruik, de ontwikkeling, de productie, het testen, en de opslag van nucleaire wapens. Eveneens is het lidstaten verboden om hulp te bieden aan zulke activiteiten of deze aan te moedigen, en worden lidstaten gehouden tot het bieden aan bijstand aan slachtoffers van nucleaire testen en het opruimen van verontreinigde gebieden. Voor het eerst worden door dit verdrag nucleaire wapens als illegaal bevonden onder het internationaal (humanitair) recht. 

Oproep van het Rode Kruis

Het Internationale Rode Kruiscomité (ICRC) stelt het extreem twijfelachtig is dat in een gewapend conflict nucleaire wapens ooit gebruikt zouden worden in overeenstemming met het internationaal humanitair recht. stelt dat het gebruik van kernwapens moeilijk verzoenbaar is met de principes van het IHR. Het verwijst daarbij niet alleen naar de vernietigende kracht van dergelijke wapens, maar ook naar de nefaste gevolgen van een nucleaire explosie. De radioactieve deeltjes die bij dergelijke explosies vrijkomen, maken het onmogelijk de effecten van een aanval in tijd en ruimte te beperken en bemoeilijken hulpverlening aan slachtoffers. Ze brengen ernstige en langdurige schade toe aan het natuurlijk milieu en bedreigen op die manier ook toekomstige generaties. Het Rode Kruis roept staten bijgevolg op om nooit kernwapens te gebruiken en de proliferatie ervan te beperken.

Het Rode Kruis beschouwt het Nucleaire Wapens Verbodsverdrag en het Non-proliferatieverdrag als complementair, waarbij het Verbodsverdrag de doelstellingen van het Non-proliferatieverdrag ondersteunt. Zo voorziet het Verbodsverdrag een duidelijk en uitgebreid verbod op nucleaire wapens, wat ook de proliferatie  van deze wapens verder ontmoedigd.

Relevante bepalingen

AP I, art.35-36.

CIHL Studie regel 17, 70-71.