Autonome wapens

Het Rode Kruis definieert autonome wapens als “elk wapensysteem dat over autonomie beschikt in de kritieke functies, d.w.z. een wapensysteem dat doelwitten kan selecteren (zoeken, detecteren, identificeren, traceren of selecteren) en aanvallen (geweld gebruiken tegen, neutraliseren, beschadigen of vernietigen) zonder menselijke tussenkomst.”

Na de lancering of activatie door een menselijke operator neemt het wapensysteem dus zelf de functies over voor het bepalen en aanvallen van het doelwit, beslissingen die anders door de menselijke gebruiker zouden worden genomen. De gebruiker van het autonome wapensysteem kent of kiest het concrete doelwit niet en weet niet wanneer, waar en in welke omstandigheden een specifieke aanval zal plaatsvinden. 

Zo goed als elk wapensysteem kan autonoom gemaakt worden, bijgevolg is het vooral een karakteristiek van een wapen(systeem) en gaat het niet over een aparte categorie van wapens. 

Risico’s en uitdagingen

De manier waarop autonome wapensystemen functioneren, en de bijbehorende onvoorspelbaarheid in de gevolgen van het gebruik ervan, kan leiden tot ernstige risico's voor burgers en uitdagingen voor de naleving van het internationaal humanitair recht (IHR). In het voeren van de vijandelijkheden moet namelijk eenieder die een aanval uitvoert verschillende regels van het IHR respecteren, waaronder de principes van onderscheid, proportionaliteit en voorzorg. 

De vraag stelt zich bijgevolg hoe de manier waarop autonome wapensystemen functioneren, en de bijbehorende onvoorspelbaarheid in de gevolgen van het gebruik ervan, het vermogen van de menselijke gebruiker om deze IHR-regels toe te passen en na te leven. De menselijke gebruikers die deze wapens inzetten blijven immers verantwoordelijk voor het respecteren van het IHR. De verplichting noch de verantwoordelijkheid hiervoor kan overgedragen worden aan een machine, computerprogramma of wapensysteem. 

Standpunt Rode Kruis

Autonome wapens doen dan ook ernstige humanitaire, juridische en ethische bezwaren rijzen. Om hierop te reageren, roept het Rode Kruis staten op om internationaal overeengekomen verboden en beperkingen aan te nemen in de vorm van nieuwe, wettelijk bindende regels.

Relevante bepalingen

AP I, art. 36, 41,48, 51, 52 et 5; CIHL studie regels, 1,7, 11, 12, 13, 14, 15-21 en 47.