Programma lessenreeks IHR 2017
Les 1: Inleiding tot het internationaal humanitair recht (1 maart 2017)
Laura de Grève, stafmedewerker internationaal humanitair recht, Rode Kruis-Vlaanderen
In deze algemene uiteenzetting wordt een inleiding gegeven tot het internationaal humanitair recht. Na een beschrijving van het ontstaan van het IHR wordt ingegaan op de doelstellingen, het toepassingsgebied, de betrokken actoren en de basisprincipes van het internationaal humanitair recht. Verder wordt er bekeken hoe mensenrechten en internationaal humanitair recht zich tot elkaar verhouden. Ten slotte toetsen we deze theorie aan de actualiteit, in het bijzonder aan Syrië.
Les 2 – De middelen en methoden van oorlogsvoering, met speciale aandacht voor het gebruik van wapens in hedendaagse conflicten (8 maart 2017)
Chris De Cock, luitenant-kolonel, juridisch adviseur, algemene directie juridische steun en bemiddeling, Ministerie van Defensie
Het recht der gewapende conflicten behelst niet alleen de bescherming van personen die niet (of niet meer) deelnemen aan de vijandelijkheden, maar bevat ook bepalingen omtrent de middelen en de methoden van oorlogvoering. In geen enkel gewapend conflict is het recht van de Partijen bij het conflict immers onbegrensd en is het derhalve verboden om wapens, projectielen, stoffen evenals methoden van oorlogvoering te hanteren die naar hun aard overbodig letsel of onnodig leed veroorzaken. In de eerste plaats zullen we nagaan hoe het gebruik van wapens en aanverwante oorlogsmiddelen in de loop der jaren gereglementeerd werd, vertrekkende van de Verklaring van Sint-Petersburg van 1868 tot de Conventie van Oslo van 2008. Vervolgens zullen we aan de hand van praktische voorbeelden uit hedendaagse conflicten nagaan hoe deze verdragsteksten in de praktijk worden omgezet tijdens de plannings- en uitvoeringsfase van hedendaagse militaire operaties.
Les 3 - Bescherming van personen en goederen onder het internationaal humanitair recht (15 maart 2017)
Hilde Sagon, Juridisch adviseur, Internationale Rode Kruiscomité
In deze les komen de regels betreffende beschermde personen en goederen in gewapende conflicten aan bod. Welke regels bestaan binnen het IHR ten aanzien van de burgerbevolking, kinderen, hulpverleners, krijgsgevangenen, medisch personeel en journalisten? Hoe worden hulpgoederen, burgerlijke infrastructuur, ziekenhuizen, cultureel patrimonium en het milieu beschermd?
Les 4 - De bestraffing van schendingen van het internationaal humanitair recht (22 maart 2017)
Steven Dewulf, professor internationaal strafrecht Universiteit Antwerpen, advocaat
De Verdragen van Genève verplichten de verdragsluitende partijen er toe om bij zware schendingen van het internationaal humanitair recht de daders op te sporen en te bestraffen. Ook de Genocideconventie legt gelijkaardige verplichtingen op. Dit is op de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de rechtbanken van staten waar de misdrijven gepleegd zijn of wiens onderdanen de schendingen hebben gepleegd, doch niet alleen. In het voetspoor van de rechtbanken van Neurenberg en Tokio na de Tweede Wereldoorlog, hebben de Verenigde Naties na de conflicten in Joegoslavië en Rwanda internationale rechtbanken opgericht. Gemengde rechtbanken zagen het licht o.m. in Sierra Leone en Cambodja. In 1998 werd het Internationaal Strafhof opgericht, dat intussen al meer dan tien jaar aan het werk is en zijn eerste successen kende, maar ook heel wat kinderziektes. Onder bepaalde voorwaarden kunnen internationale misdaden bovendien ook vervolgd worden in andere landen dan deze waar ze gepleegd zijn of waarvan de daders onderdaan zijn.
Les 5 – Actueel thema: Oorlog in steden (29 maart 2017)
Verschillende experten op dit domein
In een wereld waar mensen steeds meer in steden wonen, vinden gewapende conflicten en geweld ook steeds meer plaats in steden. Tientallen miljoenen van 's werelds meest kwetsbare mensen wonen in toenemende mate in onveilige en verarmde omstandigheden vanwege de conflicten die de steden domineren waarin ze wonen.
Voor de inwoners van een stad waar een gewapend conflict zich afspeelt, zijn er niet alleen de zichtbare gevolgen zoals gewonden, doden en een verwoeste infrastructuur maar ook de gevolgen voor gezondheid van de bevolking. Het lijden van de burgerbevolking wordt verder vergroot door de vaak onderbroken of onvoldoende basisvoorzieningen.
Welke maatregelen kunnen worden genomen om de burgerbevolking beter te beschermen in de steden en te zorgen voor continuïteit in de levering van essentiële diensten in tijden van conflict? Wat zijn de specifieke uitdagingen in de stedelijke oorlogsvoering? Zijn de bestaande regels van het internationaal humanitair recht voldoende voor deze hedendaagse conflicten? Verschillende sprekers gaan in op deze vragen en op de uitdagingen die verbonden zijn aan oorlogsvoering in steden.